JSON (JavaScript Object Notation) Nedir?

JSON

JSON (JavaScript Object Notation), okuyup yazabilmesi oldukça kolay, uygulamalarda kolaylıkla tarayıp üzerinden ilerlenebilecek yapısal olarak oldukça hafif ve esnek bir veri değişim formatıdır¹ ve temel amacı veri alış verişi yaparken daha küçük boyutlarda veri değiştokuşu yapmaktır. Programlama dillerinden bağımsız ancak C, C++, C#, Java, JavaScript, Perl, Python ve daha pek çok programlama diline yazılış bakımından benzeyen JSON tüm bu sebeplerden dolayı ideal bir format haline gelmektedir. JSON yapısal olaak 5 veri tipine sahiptir.

• Number
• String
• Array: "name": […] şeklinde kullanılır.
• Boolean: true|false
• Object: "name": {..} şeklinde kullanılır.
• Null

Örnek bir JSON içeriğini bu 5 tipi barındıracak şekilde şöyle oluşturabiliriz:

{
 "name": "Charles",
 "surname": "Freck",
 "age": 31,
 "address": {
  "city": "Anaheim",
  "county": "Orange County",
  "state": "California",
  "coordinates": {
   "ID": [
    [33, 50, 7.0548, "N"],
    [117, 54, 52.2180, "W"]
   ]
  }
 },
 "contact": [{
   "type": "telephone",
   "number": "25052006"
  },
  {
   "type": "e-mail",
   "name": "ascanner@darkly.com"
  },
  {
   "type": [{
     "account": "facebook",
     "url": "https://facebook.com/charles.freck",
     "official": false
    },
    {
     "account": "twitter",
     "url": "https://twitter.com/charles.freck",
     "official": true
    },
    {
     "account": "instagram",
     "url": "https://instagram.com/charles.freck",
     "official": false
    },
    {
     "account": "linkedin",
     "url": null,
     "official": null
    }
   ]
  }
 ]
}

Bu örneği A-Scanner-Darkly.json olarak kayıt edebiliriz. Buradaki *.json JSON içeriği bulunan dosyaların uzantısıdır. Örnekte de görüldüğü üzere veriler 2 parçadan oluşmaktadır. Bu parçalardan ilki key (anahtar), diğeri ise value (değer) olarak nitelendirilir. Key nesnenin (property) hangi özelliğinin olduğunu, değer ise key’in içeriğini kapsar². Yukarıdaki örnek üzerinden açıklamak gerekirse name bir key, “Charles” ise value olarak ifade edilir. Görüldüğü üzere JSON oldukça pratik bir şekilde okunabilmekte ve veri içeriği esnek bir şekilde genişletilebilmekte.

Peki, JSON’u XML ile kıyaslamak -ki REST ve SOAP API ile ilgili yazıda kısa bir kıyaslamam olmuştu- gerekir mi? Neden olmasın?

JSON ve XML Farkı

Öncelikle her iki formatın avantaj ve dezavantajları olduğunu, duruma göre formatların sürdürülebilirlik, esneklik ve güvenlik gibi konular dahilinde tercih edilmesi gerektiğini belirtmekte fayda var. Performans temelinde bir karşılaştırma yapmak gerekirse;

• JSON yığınını okumak oldukça kolaydır. XML dili veri değişim işlemlerinde yavaş kalmaktadır.
• XML etiketlerden oluşur ve standartlar dahilinde işler. Ara işleyişlerde sağlıklı ve güvenli bir yapı sunar. Ancak, esnek değildir. JSON pek çok sistem içerisinde esnek bir şekilde kullanılabilir.

Mesela, yukarıdaki örneği XML olarak oluşturalım.

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>
<root>
  <name>Charles</name>
  <surname>Freck</surname>
  <age>31</age>
  <address>
    <city>Anaheim</city>
    <county>Orange County</county>
    <state>California</state>
    <coordinates>
      <ID>
        <row>33</row>
        <row>50</row>
        <row>7.0548</row>
        <row>N</row>
      </ID>
      <ID>
        <row>117</row>
        <row>54</row>
        <row>52.218</row>
        <row>W</row>
      </ID>
    </coordinates>
  </address>
  <contact>
    <type>telephone</type>
    <number>25052006</number>
  </form/contact>
  <contact>
    <type>e-mail</type>
    <name>ascanner@darkly.com</name>
  </form/contact>
  <contact>
    <type>
      <account>facebook</account>
      <url>https://facebook.com/charles.freck</url>
      <official>0</official>
    </type>
    <type>
      <account>twitter</account>
      <url>https://twitter.com/charles.freck</url>
      <official>1</official>
    </type>
    <type>
      <account>instagram</account>
      <url>https://instagram.com/charles.freck</url>
      <official>0</official>
    </type>
    <type>
      <account>linkedin</account>
      <url/>
      <official/>
    </type>
  </form/contact>
</root>

JSON üzerine daha detaylı bilgi almak ve farklı örnekler³ görüntülemek için JSON > JSON’a Giriş¹ yazısına göz atmakta fayda var. JSON örnekleri oluşturmak ve test etmek için JSONLint.com sitesinden faydalanabilirsiniz.

Malformed (Geçersiz) JSON

Sık karşılaşılan JSON hatalarındandır ve JSON içeriğinde hatalı bir alan olduğunu (tanımın sonlandırılmadığı, köşeli/süslü parantezin kapatılmadığı durumlar gibi) belirtir. Çoğunlukla bir yazım yanlışı nedeniyle ortaya çıkan bu hata JSON yapısını etkiliyor ise yapının düzenlenmesi sonucunda kolaylıkla çözülebilir. Bu uyarıya neden olabilecek bazı örnekler ve çözüm önerileri⁴;

• "{test: 1}" (test çift tırnak içerisinde olmalıdır).
• "{'test': 1}" ('test' tek tırnak içerisinde yer almakta, çift tırnak ile güncellenmelidir).
• "'test'" ('test' tek tırnak içerisinde yer almakta, çift tırnak ile güncellenmelidir).
• ".1" (Bir sayı yine sayısal bir değerle başlamalıdır. Örneğin .1 aslında 0.1 ile aynı ifade olsa da . ile başlamış olması hataya neden olmaktadır. Bu nedenle ilgili değer 0.1 olarak güncellenmelidir.).
• "undefined" (undefined JSON için anlamlı bir ifade değildir. Bunun yerine null gibi anlamlı bir ifade kullanılabilir).
• "NaN" (NaN JSON için anlamlı bir ifade değildir. Ayrıca doğrudan Infinity temsiline de izin verilmez).
• JSON standardı tab ve yeni satır gibi kontrol karakterlerinin (\t, \n vb.) kullanımına izin vermez.

Geçersiz JSON ifadelerini JSONFormatter⁵ ve benzeri araçlarla kontrol edebilir, sorunları kolaylıkla düzenleyebilirsiniz.