URI, URL ve URN Nedir?

Yazı içerisinde yer alan URI ve URL ifadeleriyle ilgili gelen birkaç soru neticesinde bu ifadelerin karşılıklarına dair ayrıca bir yazı uygun olacaktır.

URI (Uniform Resource Identifier)

URI (Uniform Resource Identifier), kaynağa tam olarak tanımlayıcı (identifier) ile işaret eden (belge, resim, dosya vb.) ve bu işaretleme için standart bir formata sahip karakter dizgisidir. URL kapsamında tutulan alt tanımlardır. Bir sayfa, görsel, dosya vb. URI için örnek olabilir; http://ornekwebsitesi.com/logo.png, ISBN 0-486-27557-4 gibi. URI, URL ve URN olarak 2 kapsama sahiptir. Hem URN’ler (adlar) hem de URL’ler (konumlayıcılar) URI’lardır ve belirli bir URI aynı anda hem bir isim hem de konumlandırıcı olabilir.

URL (Uniform Resource Locator)

URL (Uniform Resource Locator), Tekdüzen Kaynak Bulucu ya da Kaynak Konumlayıcı şeklinde ifade edilebilir. İnternet aracılığıyla erişişebilecek kaynakların (dosyalar, dökümanlar vb.) konumu URL ile ifade edilir. URL teknik olarak URI’nın başlangıç kısmını oluşturur. Yapısal olarak, URL’in ardından ise URN gelmektedir. Ancak, bir konum belirtilmek istendiğinde çoğu durumda URI yerine URL ifadesi kullanılmaktadır. URI sözdizimi (syntax) şöyledir:

• scheme://domain:port/path?query_string#fragment_id
• scheme://user:password@host:port/path?query_string#fragment_id

Bir kaynağın nerede olduğunu ve ona nasıl ulaşılacağını belirleyen URL http://, ftp:// gibi pek çok protokolü barındırabilir. URL ve URI ilişkisini bir adres tarifi üzerinden gerçekleştirdiğimizde, URL konumu nitelerken, URN konumdaki kişinin adına benzer. Özetle, URL bir konum sağlarken URN bir şeyin kimliğini ifade eder. Örneğin, telnet://192.0.2.16:80/ bir URL iken tel:+1-816-555-1212 bir URN’dir.

URN (Uniform Resource Name)

Bir kaynağı benzersiz ve kalıcı bir adla tanımlar, ancak bunu İnternet’te nasıl bulunacağının söylenmesi gerekmez. Belgeleri tanımlamakla sınırlı değildirler. Hatta, URN’ler fikirleri ve kavramları tanımlayabilir. Bir URN genelde urn: prefix’i ile başlar.

• urn:isbn:0451450523 ISBN ile bir kitabı işaret eder.
• urn:uuid:6e8bc430-9c3a-11d9-9669-0800200c9a66 global olarak benzersiz bir tanımdır.
• urn:publishing:book bir belgeyi kitap türü olarak tanımlayan bir XML ad alanıdır.

İleri Okumalar

• The Difference Between URLs, URIs, and URNs
• What’s a URI and why does it matter?
• What is the difference between a URI, a URL and a URN?, @stackoverflow [2]
• Difference between URI, URL and URN
• URIs, URLs, and URNs: Clarifications and Recommendations 1.0, @w3
• Uniform Resource Identifier (URI) Schemes
• Examples of URI, URL and URN
• URL vs URI vs URN
• What’s different between URI, request-URI and URL?, @stackoverflow
• Uniform Resource Identifier (URI): Generic Syntax