Lynx İnternet Tarayıcısı Nedir? Nasıl Kullanılır?
Seyahat halindeyken ve/veya hızlı bir şekilde belirli bir web sayfasından metin dökümüne ihtiyaç duyduğum anda her zaman elimin altında olan araçlardan birine, komut satırı üzerinden kullanılabilecek bir metin tabanlı internet tarayıcısı; Lynx.
Lynx (Metin Tabanlı) İnternet Tarayıcısı
Lynx, bir internet tarayıcısı1 2. Diğer internet tarayıcılarından (en azından birçoğundan) ayrıldığı nokta ise tamamen metin tabanlı oluşu. Yani, erişim isteği sonrası alınan cevabı size metin olarak sunmakta. Grafik arabirimi olmadığı için komut satırı tabanlı yönetilmekte. Unix, FreeDOS ve benzeri işletim sistemleri için kullanılan lynx wget ve curl gibi FTP aracılığıyla veri alışverişine de olanak sunmakta. Peki, indirmek için ne yapmak gerekli? macOS için Homebrew paket yönetici ile hızlıca indirme işlemi gerçekleştirilebilir.
brew install lynxUbuntu apt-get install lynx
Android pkg install lynx
Kullanım aşamasında ise default olarak HTTP isteklerine cevap verildiği için birkaç düzenleme yapılması gerekmektedir3. İndirme işleminin ardından ayar dosyası lynx.cfg olarak saklanmaktadır. İlgili sürüm üzerinden find komutu kullanılarak dosya yolunu (Örn. /usr/local/Cellar/lynx/2.8.8rel.2_1/etc/lynx.cfg) bulabilirsiniz. İlgili ayarlara dair açıklamalar için Lynx help files4 sayfasını inceleyebilirsiniz. FORCE_SSL_PROMPT işlemleri5 için yapmamız gereken düzenlemeler ise şu şekilde:
nano /usr/local/Cellar/lynx/2.8.8rel.2_1/etc/lynx.cfgLynx ayarları karşımızda görüntülendiğinde Ctrl+W ile döküman içerisinde FORCE_SSL_PROMPT satırlarını bulmalı ve FORCE_SSL_PROMPT:ON şeklinde düzenlemelisiniz. Aşağıda ilgili satırın eski hali ve düzenlenmiş halini görebilirsiniz.
#ENABLE_LYNXRC:FORCE_SSL_PROMPT:OFF # eski
ENABLE_LYNXRC:FORCE_SSL_PROMPT:ON #yeni
Lynx Kullanımı
Lynx‘in JavaScript, Flash, iframe ve benzeri desteklerin olmadığını6, temel olarak bir arama motoru örümceğinin görüntüleme mantığıyla aynı olduğunu unutmamalısınız. Temel kullanım şu şekilde:
lynx [alan-adi-ya-da-ip-adresi]İlgili url metin olarak döküldüğünde renkler arasında yön tuşlarını kullanarak gezinebilmektesiniz. Link olarak belirtilen metinler aktifken Enter tuşuna basarak sayfalar arasında gezinebilirsiniz. G tuşu ile farklı bir url ve M ile anasayfaya geçebilir, Q ile gezinme işlemini sonlandırabilirsiniz. Bu kısayollar kullanılırken ayrıca Lynx komutunu girmenize gerek yoktur7. Amacınız sadece sayfa içeriğindeki metinleri indirmekse kullanabileceğiniz opsiyon -dump olacaktır.
lynx -dump http://google.comBu komutu uyguladığınızda web içeriği metin ve listeler halinde size sunulacaktır. Metinlerin liste olarak dökülmemesi için ayrıca -nolist opsiyonunu eklemeniz gerekmektedir.
lynx -dump -nolist http://google.comÖrnek olarak bir Wikipedia sayfasını, sitenin engellenmiş olduğunu da hatırlayarak görüntülemeye çalışalım. Bunun için SSH ile bir sunucuya bağlanıp sunucu üzerinden Wikipedia erişimi gerçekleştireceğim ve görüntülediğim sayfayı metin dökümü olarak kayıt edeceğim.
ssh [kullanici-adi]@[ornekwebsitesi-veya-ip-adresi]
lynx -dump -nolist -force_secure https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stanbul_Surlar%C4%B1Lynx ile ilgili manuel içeriğine man lynx üzerinden ulaşabilirsiniz. Bir çok opsiyonla özelleştirmeler yaparak içeriklere ulaşmanız mümkün. Salt içeriğe erişim anlamında oldukça hızlı olduğunu göreceğiniz lynx bir noktadan sonra standart tarayıcınız haline bile gelebiliyor.